Czy współczesna szkoła cierpi na agnozję?

Na podstawie filmu: "Dotyk miłości"

Chciałabym przedstawić pewną opowieści o doktorze P, który był wybitnym muzykiem i wykładowcą w miejscowej Akademii Muzycznej. To właśnie na uczelni po raz pierwszy zauważono jego dziwne zachowanie. Kiedy zgłaszał się do niego student nie rozpoznawał go po twarzy, dopiero kiedy zaczynał mówić to identyfikował go po głosie. Doktor nie tylko coraz częściej nie rozpoznawał twarzy ale widział je tam gdzie ich wcale nie było. Doktor P budził rozbawienie ponieważ często poklepywał hydranty i liczników parkingowe, prawdopodobnie brał je za dziecięce głowy, kłaniał się klamkom. Wcale nie czuł się chory, nigdy nie czuł się lepiej. Doktor P zdawał się za każdym razem nie widzieć pełnego obrazu, a jedynie detale, które docierały do niego niczym piknięcia na ekranie radaru. Skupił uwagę na kolorach, ostrości czasem na jakimś kształcie. Ani razu nie odebrał fotografii jako całości. Kiedy obraz jemu przedstawiany  był pozbawiony jakiś szczegółów wymyślał dla niego nieistniejące cechy. Dobrze rozpoznawał też karty w talii oraz znanych ludzi na podstawie ich karykatur, zapewne dzięki dostrzeganiu charakterystycznych elementów, które zostały w nich wyeksponowane – jak cygaro Churchilla. Rozpoznał co prawda Einsteina, ale tylko dlatego, że wyłowił charakterystyczne dla niego cechy, jak włosy i wąsy.

 Doktor P jeśli idzie o wzrok, był wyraźnie zagubiony w świecie martwych abstrakcji. Nic nie było dla niego znajome. Interpretował świat jak komputer, posługując się kluczowymi cechami i schematycznymi związkami. Żona mawiała, że mąż wszystko robi mechanicznie – mechanicznie się ubiera, mechanicznie je, mechanicznie celebruje poranną toaletę, wszystko jakby bezmyślnie. Jeśli coś mu przeszkodzi, nie wie, co ma robić, nieruchomieje i milknie, jakby nie poznając świata wokół siebie.  

Osąd jest intuicyjny, osobisty, wszechstronny i konkretny. Uczeń widzi jak się rzeczy maja w stosunku do siebie i do niego samego. To właśnie  brak umiejętności osądzania, ustawiania rzeczy względem powodowało dziwaczne zachowanie doktora P. Osąd jest najważniejszą ze zdolności jakie posiadamy. Zwierzę i człowiek mogą doskonale poradzić sobie bez podstawy abstrakcyjnej ale bardzo szybko zginą jeśli pozbawi się ich zdolności osadzania.

W takiej szkole: 

• Uczeń zna tylko detale, definicje, uczeń w sytuacji testowej również odnajduje cechy obiektu na podstawie których zgaduje właściwa odpowiedź
• Uczeń nie widzi całości, kontekstu, nie wkłada w to emocji, nie odnosi tego do siebie- zapomina, nie potrafi wykorzystać wiedzy w nowej sytuacji.
• Pamięta tylko to co kontrastowe, wyraźne a na sprawdzianach nie ma na czym oprzeć  swojej wiedzy, na czym ją zakotwiczyć, do czegoś odnieść dlatego często porzuca zamiar i oddaje pustą kartkę.
• Jest przyzwyczajony przez lata szkolnej edukacji do gotowych rozwiązań i dokładnych instrukcji: ile, jak, na kiedy i czego mają się nauczyć. Oczekują notatek, podręczników z tabelkami i grafikami oraz czytelnym podsumowaniem w ramce. W nich jest wszystko, czego potrzebują, aby zaliczyć kolejny sprawdzian, test i klasówkę wszystko podobnie jak doktor P wykonuje mechanicznie.

Dyskusja między różnymi podejściami do teorii uczenia toczy się wokół rozumienia roli ucznia i nauczyciela w procesie zdobywania wiedzy i uczenia się. Wg behawiorystów nauka jest produktem relacji przyczynowości, gdzie wystarczy manipulować nagrodami i karami, aby uzyskać zamierzony efekt. W szkole taką rolę pełnią oceny. Wydawałoby się, że wystarczy postawić uczniowi ocenę niedostateczną a ta wpłynie na modyfikacje jego zachowania wobec przekazywanej przez nauczyciela wiedzy. Procesy poznawcze są kontrolowane z zewnątrz gdyż to właśnie  nauczyciel w pełni nadzoruje proces uczenia się, stając się przewodnikiem, który naucza i wychowuje. Zależy mu wtedy na wyniku końcowym 

 Prezentowany przeze mnie model lekcji 4All  pokaże w jaki sposób wiedza może być aktywnie budowana przez ucznia a teoria uczenia przez doświadczenie w zręcznych rękach nauczyciela może być przekształcona w strategie uczenia się skutkujące:

1. Wzrostem motywacji i zainteresowania uczniów lekcją czyli podniesieniem pozytywnych postaw wobec nauki i osiąganiem przez nich lepszych wyników w nauce.
2. Obserwowalną poprawą zachowania, większym zdyscyplinowanie na lekcji.
3. Przyjęciem odpowiedzialności przez uczniów za własną naukę, mniejszym scedowaniem niepowodzeń na czynniki zewnętrzne.
4. Podejmowaniem ryzyka w procesie uczenia się.