Uczenie przez doświadczenie - metafora strychu

Jaki jest twoja skuteczna strategia pamiętania? w jaki sposób umysł przechowuje informacje?

·      Co robisz, gdy musisz zapamiętać coś, czego się nauczyłeś się na zajęciach?

·      Czy myślisz, że umysł przechowuje informacje podobnie do czynności  składania rzeczy w  pudełkach na strychu ? Co to oznacza dla uczenia się?

·      Czy myślisz, że umysł przechowuje informacje tak jak komputer? Co to oznacza dla nauczania?

Opierając się na wiedzy o tym jak działa pamięć można uczynić nauczanie jeszcze bardziej skutecznym.

 Pamięć i jej funkcjonowanie można porównać do strychu. Na strychu znajdują się rozmaite pojemniki z określonymi oznaczeniami dotyczącymi przeszłych doświadczeń. Kompetentny uczeń selekcjonuje to co zabiera ze sobą na swój strych oraz wkłada od podpisanych pojemników. Zawsze wie jak wydobyć z nich to co jest mu niezbędne w danej sytuacji. Zawartość strychu będzie stanowiło wszystko to, co zabierze ze sobą ze świata i czego doświadczy w swoim życiu jak i również wspomnienia. Musimy wiedzieć i zdawać sobie z tego sprawę, że wiele z tego co przyswaja umysł, jest poza kontrolą. Ważne jest aby nauczyć ucznia panowania nad wieloma aspektami umeblowania swojego strychu. Ważne aby nie mylił pojemników i umiał dokonać właściwej selekcji koniecznych informacji w danej chwili aby umiał wyrzucić rupiecie, które znalazły się tam przez pomyłkę. Uczeń uczący się bezrefleksyjnie, pamięciowo ma swój strych zabałaganiony i rolą nauczyciela jest kształcenie umiejętności przeprowadzania remontu. Najlepszym sposobem będzie nazwanie doświadczenia i zbierania do niego kolejnych porcji informacji z tym doświadczeniem powiązanych. Zasoby pamięci stanowią punkt wyjścia do rozumienia, myślenia, kształtowania preferencji i podejmowania decyzji. Gdy nauczamy, określone treści zostają przez ucznia przetworzone a następnie zachowane w hipokampie, który można wyobrazić sobie jako wejście na strych i uznane za ważne przeniesione do określonego oznaczonego pudełka. Informacje zostają poukładane w ciąg skojarzeniowy. Jeżeli będzie bałagan do dotarcie do jakiejś potrzebnej informacji będzie niedostępne przez sterty różnych treści a o uwagę ucznia będą rywalizować inne doświadczenia i uczeń przestanie się uczyć. Poukładane zwiększą motywację i zainteresowanie. Uczeń zostanie zmotywowany do zapamiętania. Informacja powinna być wyróżniona, mieć osobisty charakter i z naszym doświadczeniem powiązana. Motywacja do zapamiętania jest ważniejsza od samego kodowania. 

Wyobraźnia ogrywa kluczową rolę w naukowym rozumowaniu. Richard Feynmann jeden z najwybitniejszych naukowców XX wieku , laureat Nagrody Nobla z fizyki :"To zdumiewające, że ludzie nie wierzą w istnienie wyobraźni w nauce"

Wyobraźnia przyczynia się do przekształceń w coś nowego naszych obserwacji i doświadczeń i przygotowuje nas do dedukcji. Wyobraźnia to mentalna przestrzeń na strychu. Możemy wykorzystać tą przestrzeń bez konieczności podporządkowania się regułom magazynowania czy konieczności układania treści w określone pojemniki. To przestrzeń , która pozwala nam odkrywać nasz strych. To przestrzeń gdzie może istnieć sobie na bałagan, który nie zakłóca istniejącego tam porządku. To przestrzeń, która umożliwia rozglądanie się, odnajdywanie istotnych treści.

W odniesieniu do ucznia.

Uczeń może w tej przestrzeni zgromadzić zebrane obserwacje poustawiać na widoku i bawić się nimi. Rozgląda się na swoim strychu i widzi co do tej pory zgromadził. Wyciąga różne elementy ze swoich pojemników i sprawdza jak to działa. Powstaje w końcu dzieło odmienne od naukowych treści. Dzieło, które nie powstało z nikąd ale z dotychczasowych obserwacji. Nauczanie 4ALL wykorzystuje wyobraźnię opartą na poprzednich doświadczeniach i wiedzę ekspercką do tworzenia czegoś nowego. 

Zamknij oczy i wyobraź sobie sytuację: Zostajesz zaproszony do sali, w której masz wykonać zadanie zapalenia świecy na ścianie. W sali znajdujesz stół a na nim zapałki, świecę i gwóźdź. Jak się do tego zabierzesz? Co podpowiadają ci Twoje poprzednie doświadczenia?

Ja należałam do 60% uczestników eksperymentu, którzy przybijali świecę za pomocą gwoździa do ściany. Innym rozwiązaniem, które podpowiada nam nasze doświadczenie to przyklejenie stopionej świecy do ściany, pomijamy gwoździe, które uznajemy za rozpraszacze. Czy wosk utrzyma świeczkę? 

Rozwiązanie wymaga wyobraźni:  Wyjmij gwoździe z pudełka i przybij pudełko do ściany za pomocą gwoździ a następnie roztopionym woskiem przytwierdź świeczkę stawiając ją na pudełku. Proste?

Czy Twoi uczniowie zobaczyli taką możliwość? Dlaczego dużo osób jej nie widzi. Nasze doświadczenia popychają nas do najbardziej oczywistych rozwiązań. Nie zauważamy, że pudełko z gwoździami może być czymś mniej oczywistym-półką na świeczkę.  Jak pokonać barierę widzenia całości z pominięciem części składowych?

Nauczanie 4ALL podobnie jak twórcy tego eksperymentu kreuje taką przestrzeń edukacyjną, która umożliwia uczniowi na akt wyobraźni umieszczony między obserwacją a dedukcją. Żyjemy w epoce wielkich przedsiębiorców, ludzi idei, rynek pracy nastawiony jest na kreatywne rozwiązania a mottem obecnego życia jest " Myśleć inaczej"